Cổ phiếu là gì? Phân loại và đặc điểm các loại cổ phiếu trên thị trường

Cổ phiếu là gì? Cổ phiếu có lợi ích và rủi ro ra sao? Với nhà đầu tư mới cần làm thế nào để đầu tư cổ phiếu sinh lời? Nếu bạn đọc đang có những thắc mắc như thế thì hãy theo dõi bài viết sau cùng RedBag nhé.

1. Thông tin chung về cổ phiếu

Để nắm rõ khái niệm cổ phiếu là gì nhà đầu tư cần tìm hiểu thêm một số định nghĩa liên quan về mệnh giá, giá trị cũng như chỉ số cổ phiếu. Dưới đây là thông tin chi tiết.

Khái niệm cổ phiếu là gì?

Cổ phiếu là một loại sản phẩm của chứng khoán (cùng với trái phiếu, chứng quyền, chứng chỉ quỹ…) nhằm xác nhận quyền sở hữu cổ phần của doanh nghiệp. Những nhà đầu tư có cổ phiếu được gọi là cổ đông của doanh nghiệp đó.

Cổ phiếu là một sản phẩm nổi bật của thị trường chứng khoán.

Có các loại cổ phiếu nào trên thị trường?

Các loại cổ phiếu trên thị trường gồm: cổ phiếu phổ thông (hay còn gọi cổ phiếu thường) và cổ phiếu ưu đãi.

• Nếu nhà đầu tư nắm trong tay cổ phiếu phổ thông họ sẽ có các quyền lợi như biểu quyết, dự đại hội cổ đông, bầu cử nhân sự, chuyển nhượng cổ phiếu…
• Còn nếu nhà đầu tư có cổ phiếu ưu đãi họ sẽ được “ưu đãi” một số quyền lợi về cổ tức, nhưng cũng sẽ bị hạn chế một số quyền lợi khác so với cổ đông thường.

Đầu tư cổ phiếu là gì?

Đây là câu hỏi mà gần như tất cả các nhà đầu tư mới đều thắc mắc khi tìm hiểu về cổ phiếu. Vậy đầu tư cổ phiếu là gì?

Đầu tư cổ phiếu là một loại hình đầu tư chứng khoán. Hình thức đầu tư này người tham gia sẽ sử dụng vốn của mình để mua hoặc bán cổ phiếu qua đó kiếm lợi nhuận từ chính sự chênh lệch này.

Có thể nói rằng, đầu tư cổ phiếu đang là hình thức đầu tư sinh lời cao nhất hiện nay. Theo các chuyên gia, lợi nhuận hằng năm của loại hình đầu tư này có thể lên đến 12%.

Chỉ số cổ phiếu là gì?

Chỉ số cổ phiếu là giá trị thống kê phản ánh sự phát triển của thị trường cổ phiếu. Chi tiết hơn, chỉ số này thường được tổng hợp từ danh mục các cổ phiếu có những điểm chung (cùng niêm yết ở chung sở giao dịch, cùng ngành kinh doanh…). 

Các chỉ số cổ phiếu có thể do các sở giao dịch chứng khoán định ra hoặc một thể chế tài chính khác.

Giá cổ phiếu là gì?

Với những nhà đầu tư mới, trước khi bắt tay tìm kiếm lợi nhuận từ cổ phiếu thì nên dành nhiều thời gian hơn để tìm hiểu về định nghĩa cổ phiếu là gì lẫn những khái niệm liên quan như giá, quyền mua…

Về khái niệm giá cổ phiếu có thể hiểu đơn giản là mức giá của một cổ phiếu tại thời điểm giao dịch. Tức là số tiền mà người mua cần bỏ ra để sở hữu cổ phiếu đó.

Dù định nghĩa khá khiêm tốn nhưng giá cổ phiếu cần được tìm hiểu kỹ càng. Bởi giá đi kèm với thông tin về công ty mà nhà đầu tư dự định đồng hành.

Qua mức giá cổ phiếu là một yếu tố tham khảo cho nhà đầu tư sẽ biết đâu là công ty đáng mua bán để tạo ra lợi nhuận.

Phát hành cổ phiếu là gì?

Nếu thường xuyên đọc báo chí, bạn đọc hẳn sẽ bắt gặp nhiều thông tin về các công ty phát hành hàng triệu cổ phiếu. Vậy phát hành cổ phiếu là gì?

Phát hành cổ phiếu là hoạt động mà các công ty cổ phần nhằm mục đích huy động vốn từ bên ngoài.

Theo đó, sau khi được cơ quan chức năng đồng ý, các công ty này sẽ thông báo về việc phát hành cổ phiếu để các nhà đầu tư mua - công ty sẽ thu về vốn từ đây để phát triển theo định hướng mới.

Cổ phiếu giá trị là gì?

Bên cạnh khái niệm cổ phiếu là gì thì rất nhiều nhà đầu tư thắc mắc về định nghĩa cổ phiếu giá trị. 

Có thể hiểu ngắn gọn cổ phiếu giá trị là loại cổ phiếu có mức giá giao dịch thấp hơn mức giá thị trường. Và với các nhà đầu tư, loại cổ phiếu này sẽ có “giá hời”.

Giá trần, giá sàn, giá tham chiếu cổ phiếu là gì?

• Giá trần: Là khái niệm để chỉ mức giá cao nhất mà nhà đầu tư có thể mua hoặc bán trong phiên giao dịch.
• Lưu ý, mỗi sàn giao dịch sẽ có quy định về giá trần khác nhau. Thông thường trên bảng giá chứng khoán thì giá trần sẽ hiển thị bằng màu tím.
• Giá sàn: Là khái niệm để chỉ mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư có thể mua hoặc bán trong phiên giao dịch.
• Tương tự giá trần, mỗi sàn giao dịch sẽ có quy định về khác nhau về giá sàn. Thông thường, trên bảng giá điện tử giá sàn hiển thị bằng màu xanh lơ.
• Giá tham chiếu: Là khái niệm để chỉ mức giá đóng cửa của phiên giao dịch gần trước đó. Thông thường, giá tham chiếu sẽ được sử dụng để tính giá sàn, giá trần. Trên bảng điện tử, giá tham chiếu sẽ hiển thị bằng màu vàng.

Lợi tức cổ phiếu là gì?

Lợi tức cổ phiếu (cổ tức) là lợi nhuận mà các cổ đông nhận được. Tỷ lệ cổ tức sẽ tùy thuộc vào tình hình phát triển của công ty lẫn số lượng cổ phiếu của từng cổ đông.

Khi đầu tư cổ phiếu nhà đầu tư sẽ nhận về lợi tức cổ phiếu.

2. Những lợi ích đạt được khi đầu tư cổ phiếu

Khi chọn kênh đầu tư cổ phiếu, nhà đầu tư nhận được những lợi ích như sau.

Khả năng sinh lợi nhuận cao của cổ phiếu trong dài hạn

• Cổ phiếu là một hình thức đầu tư sinh lợi nhuận cao nhất trong các kênh đầu tư về lâu dài. Nếu nhà đầu tư am hiểu thị trường, nắm bắt thông tin nhanh thì có thể thu về lợi nhuận gấp nhiều lần số vốn bỏ ra trước đó.
• Ở các thời điểm thích hợp nhà đầu tư nếu mua được cổ phiếu giá thấp thì sẽ có cơ hội lớn “đổi đời”. Cụ thể, khi thị trường phát triển, giá cổ phiếu tăng phi mã thì nhà đầu tư sẽ hưởng lợi từ sự chênh lệch giá lẫn lãi cơ bản trên cổ phiếu.
• So sánh với các kênh đầu tư sinh lời khác thì cổ phiếu vẫn là kênh có lợi nhuận hấp dẫn nhất. Tất nhiên, lợi nhuận chỉ đến với các nhà đầu tư có kiến thức, kinh nghiệm và biết cách đánh giá thị trường.

Tính thanh khoản của cổ phiếu cao

• Tính thanh khoản của cổ phiếu là cơ chế chuyển đổi từ cổ phiếu sang tiền mặt và ngược lại. Cổ phiếu có tính thanh khoản cao chính là khả năng dễ dàng mua vào hoặc bán ra với giá cả ít bị biến động, đồng thời cổ phiếu luôn có khả năng trở về vốn ban đầu.
• Tính thanh khoản cao sẽ mang đến lợi ích cho nhà đầu tư vì họ có thể dễ dàng rút tiền mặt khi cần thiết. Điều này khác với một số kênh đầu tư rất khó rút tiền ra: gửi tiết kiệm ngân hàng, bất động sản…
• Nhờ tính thanh khoản cao mà thị trường cổ phiếu sôi động hơn, hấp dẫn hơn, nhà đầu tư có nhiều cơ hội hơn.

Là kênh đầu tư linh hoạt

• Mọi người đều có thể đầu tư cổ phiếu với số vốn nhỏ một cách dễ dàng. Điều này khác hẳn với các kênh đầu tư khác cần số vốn lớn như bất động sản, ngân hàng…
• Cơ hội đầu tư cổ phiếu chia đều cho mọi nhà đầu tư. Dù bạn là nhà đầu tư lâu năm hay mới bắt đầu tìm hiểu thì cơ hội sinh lời là như nhau. Điều giúp bạn có lợi nhuận cao nằm ở sự nhanh nhạy, có kiến thức…
• Đầu tư cổ phiếu không tốn nhiều thời gian lẫn công sức, đặc biệt là thời gian cho các thủ tục hành chính. Các nhà đầu tư vẫn có thể xem cổ phiếu như hình thức “vừa làm vừa chơi” trong khi kinh doanh ở các mảng khác.

Còn khá nhiều lợi ích khi bạn tìm hiểu về khái niệm cổ phiếu. Ở trên chỉ là những lợi ích tổng quan nhất, còn những lợi ích chi tiết hơn bạn sẽ biết rõ khi bắt đầu hành trình đầu tư nhé.

Cổ phiếu là kênh đầu tư sinh lời cao.

3. Những điều nhà đầu tư cần biết trước khi đầu tư cổ phiếu

Trước khi bắt tay đầu tư cổ phiếu các nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ các khái niệm về mệnh giá, thuế phí cùng những quy định từ các cơ quan quản lý…

Mệnh giá của cổ phiếu

• Mệnh giá cổ phiếu là khái niệm đề cập giá trị của một cổ phiếu mà công ty ấn định ở thời điểm phát hành. Mệnh giá này sẽ được ghi trên cổ phiếu và lưu vào sổ sách của công ty đó. Hay hiểu đơn giản, mệnh giá là số tiền tối thiểu mà công ty thu về trên mỗi cổ phiếu khi phát hành.
• Rất nhiều nhà đầu tư thắc mắc mệnh giá cổ phiếu là gì cùng với giá trị thực tế của nó. Theo đó, nhiều nhà đầu tư e ngại thông tin rằng mệnh giá không có giá trị thực tế - điều này đúng vì mệnh giá chỉ có ý nghĩa thời điểm phát hành.
• Ở một số quốc gia các công ty cổ phần có thể phát hành cổ phiếu phổ thông mà không có mệnh giá.

Nơi giao dịch cổ phiếu

Nơi giao dịch cổ phiếu chính là các sàn giao dịch chứng khoán như VNDirect, sàn chứng khoán SSI, sàn chứng khoán VPS, ứng dụng chứng khoán Anfin,... 

Cụ thể các sàn này thuộc hệ thống các công ty chứng khoán cho phép nhà đầu tư mở tài khoản và thực hiện giao dịch cổ phiếu qua đó.

Các loại phí và thuế khi mua bán cổ phiếu

Trước khi bắt đầu con đường đầu tư chứng khoán bằng cổ phiếu, nhà đầu tư mới cần hiểu kỹ các khái niệm như cổ phiếu là gì, thị trường cổ phiếu là gì cùng các biểu phí, thuế ở kênh đầu tư này.

Dưới đây là thông tin chi tiết về phí, thuế khi mua bán cổ phiếu.

• Tùy vào từng công ty mà phí và thuế khi mua bán cổ phiếu sẽ khác nhau. Hiện nay mức phí này ở khoảng 0,1 - 0,35 % giá trị giao dịch.
• Ngoài mức phí ở các giao dịch mua bán, nhà đầu tư còn phải “gánh” một số phí khác tùy từng công ty quy định như: phí mở tài khoản, phí lưu ký, phí ứng trước, phí dịch vụ tin nhắn, phí giao dịch ngoài sàn… Các mức phí này đều được công bố rộng rãi trên Website của công ty.
• Mức phí và thuế khi mua bán cổ phiếu được quản lý bởi Bộ Tài chính. Theo đó, Bộ Tài chính quy định các công ty chứng khoán không được thu phí quá 0,5% mỗi lần giao dịch (không quy định mức tối thiểu để có lợi cho nhà đầu tư).
• Thông thường các công ty chứng khoán lâu năm, có kinh nghiệm và uy tín sẽ có mức phí cao hơn do có lượng nhà đầu tư ổn định. Còn các công ty chứng khoán mới sẽ giảm mức phí này thấp nhất để thu hút nhà đầu tư.
• Với những nhà đầu tư lớn, lâu năm thì mức phí và thuế khi mua bán cổ phiếu không đáng kể. Nhưng với các nhà đầu tư nhỏ lẻ thì mức phí này rất đáng quan tâm.

Nên chọn kênh đầu tư cổ phiếu hay là trái phiếu?

Cổ phiếu và trái phiếu đều là sản phẩm của thị trường chứng khoán và giá của cả hai đều do cung cầu quyết định nên có những lợi ích lẫn rủi ro riêng.

Để biết đâu là kênh đầu tư sinh lời cao hơn nhà đầu tư cần hiểu rõ bản chất cổ phiếu là gì, trái phiếu là gì…

• Xét về bản chất, cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu cổ phần. Còn trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của công ty. Như vậy, cổ phiếu là công cụ giao dịch mua - bán, còn trái phiếu là mua - giữ.
• Cổ phiếu vì thường xuyên giao dịch nên thời gian sở hữu ngắn, khoảng từng tháng để thu lợi nhuận. Ngược lại trái phiếu được giữ trong thời gian khá lâu, có thể đến 30 năm.
• Cổ phiếu có lợi nhuận hấp dẫn hơn so với trái phiếu nhưng độ rủi ro cũng cao hơn. Ngược lại trái phiếu có lợi nhuận thấp hơn cổ phiếu nhưng mức rủi ro thấp hơn - tức an toàn hơn với nhà đầu tư.

Như vậy, việc nên chọn kênh đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu tùy thuộc vào từng nhà đầu tư.

Lúc này các nhà đầu tư nên căn cứ vào nguồn vốn, thời gian cần thu về lợi nhuận và khả năng chịu rủi ro ra sao để chọn kênh tốt nhất.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, với những nhà đầu tư trẻ tuổi thì nên chọn cổ phiếu để đầu tư.

Lý do, những người trẻ sẽ có độ mạo hiểm cao, tính chấp nhận rủi ro lớn và luôn mong cầu sinh lời nhanh, nhiều.

Quy định về xử phạt gian lận trong giao dịch chứng khoán

Nếu theo dõi thị trường chứng khoán trong thời gian qua bạn đọc sẽ thấy rất nhiều nhà đầu tư lớn gian lận và bị xử phạt.

Vậy quy định xử phạt gian lận trong giao dịch chứng khoán được quy định như thế nào? Một số quy định sau bạn đọc cần nắm rõ:

Xử phạt vi phạm hành chính:

• Với hành vi công bố thông tin sai lệch thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng. Đồng thời tổ chức, cá nhân công bố thông tin cần hủy bỏ, cải chính thông tin.
• Với hành vi lập, xác nhận hồ sơ đăng ký chào bán, phát hành chứng khoán riêng lẻ có thông tin sai lệch, sai sự thật thì bị phạt tiền từ 400.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng. Đồng thời tổ chức, cá nhân phải thu hồi chứng khoán chào bán, phát hành hoặc hoàn trả tiền cho nhà đầu tư trong vòng 2 tháng.

Xử phạt tố tụng hình sự:

• Tổ chức, cá nhân cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, hoạt động kinh doanh chứng khoán, tổ chức thị trường… thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
• Tổ chức, cá nhân nếu cố tình tổ chức, thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên; Gây thiệt hại cho nhà đầu tư 3.000.000.000 đồng trở lên; Tái phạm nguy hiểm thì có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Ngoài ra, các quy định về xử phạt gian lận trong giao dịch chứng khoán còn được quy định rõ từng loại vi phạm.
Các nhà đầu tư mới cũng nên dành thời gian tìm hiểu kỹ về một số khái niệm như bán cổ phiếu chui là gì, cổ phiếu bị hạn chế giao dịch là gì… để tránh vi phạm nhé.

Trước khi đầu tư, nhà đầu tư cần hiểu rõ định nghĩa về cổ phiếu.

4. Làm thế nào để đầu tư cổ phiếu sinh lời?

Khi đầu tư cổ phiếu ai cũng muốn sinh lời nhanh chóng, nhưng không phải “cứ muốn là được”.

Rất nhiều nhà đầu tư vì nóng lòng “làm giàu” mà quên tìm hiểu cổ phiếu là gì, giá trị cổ phiếu lẫn đặc điểm cổ phiếu… nên sớm trở về tay trắng.

Cổ phiếu sinh lời như thế nào?

Trung bình, con số lợi nhuận hằng năm của cổ phiếu nằm ở khoảng 11 - 12 %. Thậm chí có thời điểm lợi nhuận lên đến 20 % - một con số mà không kênh đầu tư nào có?

Vậy cổ phiếu sinh lời ra sao?

Quay lại khái niệm cổ phiếu là gì chúng ta sẽ thấy được cơ chế sinh lời của cổ phiếu. Theo đó, cổ phiếu sẽ sinh lời cho nhà đầu tư thông qua sự phát triển của doanh nghiệp đó.

Hiểu đơn giản hơn, khi phát hành cổ phiếu doanh nghiệp thu hồi vốn với mục đích phát triển mạnh hơn - làm cổ phiếu tăng giá và lợi nhuận của nhà đầu tư ở sự chênh lệch giá này.

Theo các chuyên gia, để biết đâu là cổ phiếu có khả năng sinh lời cần nhìn vào các yếu tố sau:

• Tình hình tăng trưởng của doanh nghiệp: Nếu một doanh nghiệp tăng trưởng 15 đến 30 % mỗi năm và cổ phiếu ở mức giá hợp lý thì nên mua.
• Xem chính sách cổ tức của doanh nghiệp để biết kết quả đầu tư.
• Chú trọng lợi nhuận, doanh thu trong tương lai gần của doanh nghiệp này. Điều này đều được công bố ở phương hướng hoạt động nên nhà đầu tư cần xem kỹ nhé.
• Xem bộ máy quản lý của doanh nghiệp là những ai. Bởi nếu doanh nghiệp có đội ngũ giỏi sẽ giúp phát triển mạnh, đẩy giá cổ phiếu tăng và lợi nhuận của nhà đầu tư sẽ tăng theo.
• Xem thu nhập của người lao động ở doanh nghiệp để biết doanh nghiệp đó có phát triển ổn định hay không. Vì một doanh nghiệp ổn định, thu nhập người lao động tốt sẽ có cổ phiếu tốt cho nhà đầu tư.

Các yếu tố có thể tác động tới giá cổ phiếu?

Theo các chuyên gia, có 5 yếu tố tác động đến giá cổ phiếu như sau:

• Sự phát triển của nền kinh tế: Bao gồm sự phát triển chung của kinh tế thế giới và của quốc gia đó. Thông thường giá cổ phiếu sẽ tỷ lệ thuận với sự phát triển kinh tế.
• Tình hình chính trị: Tình hình chính trị ổn định sẽ giúp giá cổ phiếu tăng, ngược lại chính trị bất ổn, có chiến tranh hay đảo chính… sẽ dẫn đến giá cổ phiếu giảm.
• Quy luật cung cầu của thị trường: Quy luật này chi phối thị trường chứng khoán nói chung và giá cổ phiếu nói riêng.
• Cụ thể, khi một cổ phiếu có nhiều người mua nhiều thì giá sẽ tăng và ngược lại.
• Báo cáo tài chính của công ty: Trong báo cáo tài chính sẽ thể hiện tình hình kinh doanh của công ty đó. Nếu báo cáo có kết quả tốt, doanh thu cao thì giá cổ phiếu sẽ tăng và ngược lại. 
• Tâm lý nhà đầu tư: Biến động giá cổ phiếu rất nhạy cảm với tâm lý nhà đầu tư. Và tâm lý nhà đầu tư lại biến động từ thông tin từ thị trường. Nếu nhà đầu tư bất an, không có niềm tin vào cổ phiếu nào đó thì sẽ làm giảm giá và ngược lại.  

Cần hiểu rõ về cổ phiếu trước khi bắt tay đầu tư.

5. Tuân thủ 5 nguyên tắc để đầu tư cổ phiếu sinh lời hiệu quả

Để đầu tư cổ phiếu sinh lời, thu về lợi nhuận nhanh chóng nhà đầu tư cần tuân thủ các nguyên tắc như tâm lý, quản trị rủi ro, xác định vị thế, kỷ luật và phương pháp đầu tư. Chi tiết như sau:

Nguyên tắc tâm lý: 

• Tâm lý chủ quan, tin chắc mình đã nắm vững kiến thức về cổ phiếu, bỏ qua giai đoạn tìm hiểu cổ phiếu là gì, thị trường cổ phiếu là gì… khiến nhà đầu tư dễ mất sạch số vốn. Do đó nguyên tắc này đòi hỏi nhà đầu tư phải biết “học bài” trước khi “thực hành”.
• Tâm lý muốn làm giàu nhanh cũng dễ khiến nhà đầu tư vỡ mộng. Dù lợi nhuận cao từ cổ phiếu là có thật nhưng nó chỉ đến với những nhà đầu tư nhanh nhạy, có hiểu biết.

Nguyên tắc quản trị rủi ro:

• Không có kênh đầu tư nào là không có rủi ro đi kèm. Lợi nhuận cao sẽ đi kèm với rủi ro lớn và cổ phiếu thuộc loại đầu tư như thế này. Nhà đầu tư mới cần nắm rõ các rủi ro khi đầu tư cổ phiếu để hiểu và đánh giá được thực tế trên thương trường.

Nguyên tắc xác định vị thế:

• Trước khi nghĩ về lợi nhuận, theo các chuyên gia nhà đầu tư mới cần xác định bản thân ở vị thế nào. Bạn là nhà đầu tư đơn lẻ hay theo nhóm? Bạn có bao nhiêu vốn? Bạn chấp nhận lợi nhuận ít thời gian đầu hay không?... Chính việc “biết mình biết người” mới giúp nhà đầu tư cổ phiếu sinh lời.

Nguyên tắc kỷ luật:

• Tính kiên trì và kỷ luật là một trong những nguyên tắc cần có với nhà đầu tư cổ phiếu. Cụ thể khi theo đuổi một thương vụ thì nhà đầu tư cần biết thời thế, nhanh nhạy mà không vội vàng. Bởi một thời điểm giao dịch có thể khiến nhà đầu tư sinh lời hoặc trắng tay.

Nguyên tắc phương pháp đầu tư:

• Nhà đầu tư cần xác định xu hướng của thị trường chứng khoán, từ đó chọn thời điểm giao dịch thích hợp nhất. Điều này rất khó và đòi hỏi nhà đầu tư có một phương pháp đầu tư đúng đắn, tránh được vô số cạm bẫy rình rập.
• Nhà đầu tư cần mạo hiểm nhưng đúng thời điểm để tối ưu hóa lợi nhuận.

Ở trên là tất cả thông tin về khái niệm cổ phiếu là gì mà nhà đầu tư mới cần nắm rõ trước khi đầu tư. Hy vọng rằng qua bài viết này RedBag đã giúp bạn có thêm thông tin bổ ích về kênh đầu tư này nhé!