Cổ phiếu phổ thông là gì? Đặc điểm, quyền lợi và các lưu ý quan trọng

Cổ phiếu phổ thông là gì? So với cổ phiếu ưu đãi thì loại cổ phiếu này có ưu điểm lẫn nhược điểm nào? Ai nên tập trung đầu tư sản phẩm này? Mời bạn đọc cùng RedBag tìm hiểu kỹ hơn những thông tin đó trong bài viết sau nhé.

1. Cổ phiếu phổ thông là gì?

Nếu thường xuyên theo dõi thông tin về thị trường cổ phiếu, bạn đọc dễ dàng bắt gặp những bài viết kiểu “công ty A chào bán số lượng lớn cổ phiếu phổ thông”. Điều này ngược lại với cổ phiếu ưu đãi khi thông tin thường là “nhân viên được mua…”. 

Vì sao có sự khác biệt này? Cổ phiếu phổ thông là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn qua định nghĩa về loại cổ phiếu này nhé.

Cổ phiếu phổ thông là loại chứng khoán đại diện sở hữu doanh nghiệp.

Trước hết chúng ta cần biết cổ phiếu là một loại chứng khoán. Như vậy cổ phiếu phổ thông (hay còn gọi cổ phiếu thường) cũng là một loại chứng khoán đại diện quyền sở hữu của một doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, khác với cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu phổ thông có thể chuyển nhượng tự do và người sở hữu có các quyền lợi như biểu quyết, hưởng cổ tức theo kết quả kinh doanh…

Về việc phát hành, cổ phiếu phổ thông có thể được phát hành hàng loạt (con số lên tới hàng triệu) sau khi cơ quan có thẩm quyền duyệt.

2. Đặc điểm nổi bật của cổ phiếu phổ thông

Với hàng triệu cổ phiếu thường được phát hành nên nhà đầu tư dễ dàng tìm mua ở các thời điểm khác nhau. Tuy nhiên chính yếu tố này khiến nhà đầu tư có thể gặp nhiều rủi ro. Dưới đây là một số ưu điểm lẫn nhược điểm của cổ phiếu phổ thông.

Ưu điểm:

• Cổ phiếu phổ thông rất phổ biến và dễ dàng giao dịch ở mọi thời điểm. Trước khi phát hành loại cổ phiếu này, các công ty sẽ thông báo rộng rãi nên nhà đầu tư có thể tìm mua sơ cấp với mức giá thấp, sau đó bán ở thị trường thứ cấp để kiếm lời.
• Cổ phiếu này thường phát hành với số lượng lớn, đi kèm các thông tin về công ty niêm yết khá rõ ràng nên nhà đầu tư dễ dàng phân tích và tìm được mã cổ phiếu chất lượng.
• Nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận lớn nếu doanh nghiệp đó phát triển mạnh. 
• Nhà đầu tư có các quyền như biểu quyết, tiếp cận thông tin… liên quan công ty.

Nhà đầu tư có thể dễ dàng mua cổ phiếu thường.

Nhược điểm:

• Cổ phiếu phổ thông phản ánh tình hình phát triển của công ty nên giá có thể đi xuống nếu công ty làm ăn thua lỗ.
• Vốn đầu tư vào cổ phiếu thường sẽ không được đảm bảo. Nhà đầu tư có thể “trắng tay” khi cổ phiếu công ty mất giá và khoản vốn đầu tư vào đây sẽ về số 0.
• Trường hợp doanh nghiệp phá sản thì người sở hữu cổ phiếu này sẽ hưởng quyền lợi cuối cùng.

3. Quyền lợi của cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông

Sau khi đã hiểu rõ về khái niệm cổ phiếu phổ thông là gì cùng những ưu - nhược điểm của loại cổ phiếu này chúng ta sẽ tiếp tục khám phá quyền lợi của cổ đông ở phần bài viết này nhé.

Quyền được hưởng cổ tức:

• Cổ đông phổ thông có quyền hưởng cổ tức theo 2 hình thức: tiền mặt hoặc cổ phiếu. Và tỷ lệ cổ tức cao hay thấp sẽ phụ thuộc vào tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
• Trường hợp doanh nghiệp phá sản, cổ đông phổ thông cũng được giải quyết cổ tức sau khi doanh nghiệp đã thanh toán nợ, thuế và cổ phiếu ưu đãi.

Quyền được mua cổ phiếu mới:

• Khi công ty phát hành đợt cổ phiếu phổ thông mới thì cổ đông phổ thông sẽ được mua trước khi công ty chào bán rộng rãi.
• Số lượng cổ phiếu mới mà cổ đông được mua là tương đương số lượng cổ phiếu quy định. Điều này cho phép nhà đầu tư duy trì tỷ lệ sở hữu trong doanh nghiệp.
• Mức giá cổ phiếu mới mà cổ đông mua sẽ thấp hơn mức giá trên thị trường. Điều này giúp nhà đầu tư có cơ hội sinh lời nhiều nếu sở hữu cổ phiếu thường với số lượng lớn trước đó.

Khả năng sinh lời cao là ưu điểm nổi bật của cổ phiếu thường.

Quyền bỏ phiếu khi tham gia Đại hội cổ đông:

• Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền ứng cử, đề cử và bỏ phiếu các chức vụ trong công ty.
• Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền tham gia đại hội cổ đông và biểu quyết các vấn đề liên quan sự phát triển của doanh nghiệp.
• Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền ủy quyền cho người đại diện hợp pháp nếu không tham gia được.

Quyền tự do chuyển nhượng:

• Cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông có quyền tự do chuyển nhượng, mua bán trên thị trường chứng khoán.

Các quyền hạn khác:

• Cổ đông có cổ phiếu phổ thông được tra cứu, xem xét các điều lệ, biên bản và nghị quyết của công ty.
• Cổ đông sẽ được nhận một phần tài sản tương ứng tỷ lệ sở hữu nếu doanh nghiệp phá sản, giải thể.
• Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu cổ phiếu phổ thông từ 10% cổ phần trong ít nhất 6 tháng liên tục có quyền cử người vào hội đồng quản trị doanh nghiệp… 

4. Nghĩa vụ của cổ đông phổ thông

Bên cạnh những quyền lợi được hưởng khi sở hữu cổ phần phổ thông thì cổ đông cũng cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ như sau:

• Sau khi đăng ký, cam kết mua cổ phiếu thường cần thanh toán đầy đủ và đúng thời gian.
• Cổ đông phổ thông không được rút vốn. Trừ các trường hợp có người mua lại số cổ phiếu này hoặc công ty cho phép.
• Nếu cổ đông thực hiện rút vốn một phần hoặc toàn bộ mà không đúng với quy định thì sẽ phải chịu trách nhiệm về nợ, nghĩa vụ tài sản theo giá trị cổ phần đó.
• Cổ đông phải tuân thủ các quy chế, quy định, nghị quyết của công ty.

5. Mục tiêu, lợi ích và rủi ro của cổ phiếu phổ thông

Với các nhà đầu tư việc tìm hiểu khái niệm cổ phiếu phổ thông là gì chỉ là bước đi đầu tiên trên hành trình đầu tư chứng khoán. Bởi sau đó các nhà đầu tư cần phải hiểu rõ hơn về mục tiêu, lợi ích lẫn rủi ro của loại cổ phiếu này. Chỉ khi nắm rõ những thông tin đó nhà đầu tư mới có thể tự tin đi đến những quyết định chính xác.

5.1. Mục tiêu chính của cổ phiếu phổ thông

Việc phát hành cổ phiếu phổ thông nhằm hướng đến mục tiêu huy động nguồn vốn từ bên ngoài. Từ nguồn vốn mới này sẽ giúp doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn, mang lại nhiều lợi nhuận hơn.

Còn với nhà đầu tư, xét về dài hạn thì cổ phiếu phổ thông là kênh đầu tư hiệu quả, mang lại nhiều lợi nhuận cao nhất. Cụ thể, theo các chuyên gia nhận định, cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi có sự chênh lệch lớn về lợi nhuận. Cụ thể, cổ phiếu thường có thể mang đến lợi nhuận từ khoảng 12 % mỗi năm - con số cao hơn so với cổ phiếu ưu đãi lẫn trái phiếu.

Như vậy, nhìn tổng quan có thể thế mục tiêu chính của cổ phiếu phổ thông là giúp doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư tăng thu nhập, bảo vệ khỏi lạm phát, tăng trưởng nguồn vốn.

5.2. Lợi ích nổi bật của cổ phiếu phổ thông

Khi so sánh cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi người ta thường bàn nhiều về lợi ích của cổ phiếu phổ thông. Và trên thực tế, loại cổ phiếu này có nhiều lợi ích thiết thực với công ty lẫn nhà đầu tư.

So sánh lợi ích cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.

Đối với công ty cổ phần:

• Khi phát hành cổ phiếu phổ thông công ty sẽ huy động được nguồn vốn từ bên ngoài. Từ nguồn vốn này công ty sẽ mở rộng sản xuất, gia tăng lợi nhuận và phát triển mạnh hơn trên thương trường.
• Việc phát hành cổ phiếu thường rộng rãi công ty cũng có thể tạo ra sức hút lớn, xây dựng thương hiệu tốt hơn. Tất nhiên điều này còn phụ thuộc nhiều yếu tố, nhưng cổ phiếu cũng góp phần quan trọng để xây dựng hình ảnh của công ty đó.
• Qua cổ phiếu phổ thông công ty có thể vươn xa ra các thị trường trong lẫn ngoài nước. 

Đối với nhà đầu tư:

• Khi mua cổ phiếu thường nhà đầu tư sẽ trở thành đồng chủ sở hữu của công ty đó. Điều này thể hiện qua các quyền như mua cổ phiếu mới, hưởng cổ tức lẫn quyền biểu quyết, bỏ phiếu bầu nhân sự…
• Lợi ích lớn nhất chính là khả năng sinh lời nhanh của cổ phiếu phổ thông. Nếu nhà đầu tư nhanh nhạy, nắm bắt thông tin tốt, phân tích đúng thì cơ hội làm giàu từ loại cổ phiếu này là rất lớn. 

5.3. Rủi ro của cổ phiếu phổ thông

Không có kênh đầu tư nào mà không có rủi ro, cổ phiếu thường cũng thế! Thậm chí rất nhiều nhà đầu tư lâu năm vẫn còn thắc mắc rằng tại sao cổ phiếu thường có rủi ro cao nhất? Dưới đây là một số rủi ro của loại cổ phiếu này.

Rủi ro đối với công ty cổ phần:

• Việc phát hành cổ phiếu phổ thông với số lượng lớn có thể khiến doanh nghiệp lâm vào tình cảnh “nhiều ông chủ”. Điều này sẽ dẫn đến việc quản lý trở nên khó khăn vì các xung đột lợi ích.
• Các cổ đông, nhóm cổ đông sẽ luôn tìm cách tăng cổ phần để chi phối doanh nghiệp. Nếu không quản lý tốt doanh nghiệp rất có thể rơi vào tình trạng “thâu tóm”, mất quyền tự chủ.
• Nếu phát hành cổ phiếu thường quá nhiều và không có định hướng phát triển rõ ràng sẽ khiến cổ phiếu mất giá, doanh nghiệp đi xuống, thương hiệu giảm sút.

Rủi ro đối với nhà đầu tư:

• Nhà đầu tư có thể thua lỗ hoặc trắng tay khi cổ phiếu phổ thông mất giá (do công ty làm ăn yếu kém, hoặc tình hình kinh tế bất ổn…).
• Nhà đầu tư có thể “bị lừa” nếu thiếu thông tin hoặc không nắm rõ các khái niệm như cổ phiếu phổ thông là gì, doanh nghiệp có đáng tin cậy hay không, đầu tư cổ phiếu như thế nào…
• Nhà đầu tư cổ phiếu phổ thông sẽ không có nhiều ưu đãi như người sở hữu cổ phiếu ưu đãi trong trường hợp doanh nghiệp giải thể, phá sản…

6. So sánh cổ phiếu phổ thông với cổ phiếu ưu đãi

Để phân biệt cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi chúng ta cần dựa vào định nghĩa cổ phiếu ưu đãi là gì, cổ phiếu phổ thông là gì cùng những đặc điểm nổi bật của hai loại cổ phiếu này. 

Giống nhau:

• Cả hai đều là cổ phiếu để xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư trong một doanh nghiệp.
• Cả hai đều do công ty cổ phần phát hành để huy động vốn phát triển.
• Cả hai loại cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi đều có thời hạn.
• Người sở hữu hai loại cổ phiếu này đều có trách nhiệm theo quy định với công ty.

Có nhiều điểm khác nhau giữa hai loại cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.

Khác nhau:

• Cổ phiếu thường là loại cổ phiếu mà công ty cổ phần phải có, phải phát hành. Còn cổ phiếu ưu đãi là loại hình cổ phiếu mang tính chất tự nguyện. 
• Nhà đầu tư cổ phiếu thường hưởng lợi tức theo kết quả kinh doanh của công ty, không cố định theo con số nào. Còn nhà đầu tư cổ phiếu ưu đãi sẽ hưởng lợi tức theo một tỷ lệ cố định.
• Cổ đông phổ thông có quyền bỏ phiếu lẫn ứng cử, đề cử nhân sự công ty. Còn cổ đông ưu đãi không được tham gia bầu cử, bỏ phiếu.
• Nhà đầu tư cổ phiếu thường có quyền biểu quyết theo số lượng cổ phiếu họ nắm. Còn nhà đầu tư cổ phiếu ưu đãi chỉ có loại cổ phiếu ưu đãi biểu quyết mới có quyền biểu quyết (quyền cao hơn người sở hữu cổ phiếu thường).
• Người sở hữu cổ phiếu phổ thông được tự do chuyển nhượng. Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi không được tự do chuyển nhượng.
• Cổ phiếu thường không thể chuyển đổi sang cổ phiếu ưu đãi. Trong khi cổ phiếu ưu đãi có thể chuyển đổi thành cổ phiếu thường.
• Nếu công ty phá sản, giải thể thì người sở hữu cổ phiếu ưu đãi sẽ được ưu đãi về tài sản trước người nắm giữ cổ phiếu phổ thông (sau người nắm giữ trái phiếu). Còn nhà đầu tư cổ phiếu phổ thông sẽ là người cuối cùng nhận được tài sản.

Hy vọng rằng, qua bài viết trên sẽ mang lại cho bạn đọc góc nhìn đầy đủ về khái niệm cổ phiếu phổ thông là gì cùng những đặc điểm, lợi ích lẫn rủi ro của loại cổ phiếu thường với cổ phiếu ưu đãi.

Bạn đọc hãy đăng ký tài khoản RedBag để nhận thông báo sớm nhất về những bài viết thú vị về thị trường chứng khoán, đầu tư từ RedBag nhé!